Terug naar overzicht
12 juni 2024

Met tabak red je het wel tot je pensioen

Een pakje sigaretten kost nu gewoon meer dan 11 Euro

Een pakje is hiermee bijna 2,5 keer zo duur geworden als de gemiddelde inflatie.

Met andere woorden ruim 2 Euro duurder zou normaal zijn gezien de gemiddelde inflatie. Maar eigenlijk nog sterker, de stijging door tabaksaccijns is ruim 7 Euro en de prijs van het pakje zelf is minder gestegen dan de gemiddelde inflatie met nl. ruim 1 Euro.

In onderstaande grafiek is de prijsontwikkeling weergegeven. In het zwart de werkelijke prijsontwikkeling per pakje, in het grijs de ontwikkeling vanaf 2000 indien de prijs van een pakje de inflatie had gevolgd, en in het rood de prijsstijging van een pakje excl. de tabaksaccijns.

De prijs van een pakje heeft weinig invloed op het rookgedrag

Zeker als het %vapers bij het %rokers wordt geteld. Dan blijft het % constant op 21% tot 22%, en lijkt in 2023 zelfs weer iets toe te nemen.

Omzet stijgt minder dan prijs

De omzet voor supermarkten en benzinestations komen rechtstreeks van Circana. Voor tabakspeciaalzaken en overige kanalen zijn het berekeningen m.b.v. cijfers van Retail Insiders en van SEO economisch onderzoek.

De tabaksomzet over de afgelopen 5 jaar (2018 t/m 2023) is met 12% gestegen, en de prijs per pakje incl. accijns met 31%.

De kanalen houden elkaar redelijk in evenwicht met een iets sterkere positie voor de supermarkt, net boven de 50%. Ruim 30% gaat naar de benzinestations, 16% naar tabakspeciaalzaken en dan resteert nog 8% voor de overige levensmiddelenwinkels (bv. avondwinkels) en horeca.

Je krijgt ruim 2,6 mrd. in de schoot geworpen

Dus wat wil je nog meer als benzine- en/of tabaksondernemer? Want tabak uit de supermarkt laat 2,6 mrd. Euro uit de supermarkt wegstromen.

Natuurlijk gemiddeld, maar een ondernemer ziet zijn tabaksomzet verdubbelen.

Voor het benzinestation van € 800.000, = naar € 1,7 mln. en voor een tabakszaak van € 550.000, = naar bijna € 1,2 mln. Dit onder de veronderstelling dat de huidige supermarktomzet wordt verdeeld cf. het huidige tabaksaandeel van zeg maar 2/3 benzinestation en 1/3 tabakszaak. De overige verkoopkanalen buiten beschouwing gelaten.

Zie voor de cijfers onderstaande tabel.

 Aandeel tabak stijgt naar 60% tot 75%

Dat betekent dat deze ondernemingen sterk(er) afhankelijk zijn (worden) van tabak.

Zijn er dan ook vraagtekens te zetten?

Ja, want accijnsverhogingen zouden wel degelijk tot ander gedrag kunnen leiden

Dat wil zeggen dat in het recent gepubliceerde RIVM-onderzoek (https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2024-0069.pdf) de volgende effecten zichtbaar waren in het onderzoek op grond van de accijnsverhoging in april 2023:

  • 10% van de rokers stopt,
  • 25% van de rokers zegt minder te gaan roken (gemiddeld leidt dit echter nauwelijks tot ander rookgedrag),
  • Een deel zegt over te stappen naar een goedkoper alternatief (bv. vapes), en
  • Er is een stijging van 10% van de aankopen in het buitenland, van 26% naar 37% afkomstig uit het buitenland.

En per saldo betekent dit een daling van 20% in rookwarenvolume, wat in omzet (deels) wordt gecompenseerd door de gestegen accijns. Voor 2023 lijkt dit over het gehele jaar neer te komen op 5% tot 6% minder volume. Feitelijke aantallen zijn via het CBS/STIVORO nog niet bekend.

Ja, want een buurt-/gemakswinkel is niet hetzelfde als gemakswinkel

Wat als je voor de lange termijn erin zit? Om ook de volgende generatie een leuke winkel over te kunnen dragen? Kom je dan niet in een gouden kooi terecht?

In ieder geval verdwijnt de dwingende oorzaak om het tabaksaandeel verder terug te brengen. En als je tegen je pensioen zit is het wel een heel leuke gouden handdruk.

Toch zal deze “makkelijke weg” de aandacht voor de andere productgroepen kunnen doen ondersneeuwen. En als de wetgever haar beleid doortrekt zal t.z.t. de tabaksomzet verder worden ingeperkt (o.a. met verdere accijnsverhogingen).

Ook is een belangrijke vraag wat is de toegevoegde waarde van de tabakspeciaalzaak als winkel? In het lokale winkelcentrum of het stadscentrum? Hoe lokaler, des te belangrijker voor de levensvatbaarheid van het winkelcentrum. En als gemakszaak ben je relevanter voor een groter publiek dan als tabakszaak.

Zoals altijd een keuze voor de korte termijn of voor de lange termijn. Maar het wordt moeilijk om van twee walletjes te eten, waarbij een walletje toch wel aan het afkalven is.

Voor verdere vragen, opmerkingen en aanvullingen graag reacties naar Rien de Koning.